Door Wouter van der Schaaf – “Zeker is het op dit moment anders lesgeven dan een paar maanden geleden. Simpelweg omdat ik altijd rekening moet houden met een mogelijke quarantaine of besmetting. Dan moet ik acuut kunnen overschakelen naar onderwijs op afstand. Die gedachte is permanent aanwezig”.
Veranderingen
Rachel Kruijer geeft les aan de Comeniusschool in Naarden. Groep 7-8. “Stel dat ik corona krijg en de kinderen moeten thuis blijven dan ziet mijn collega Jolien voldoende lessen in Google Classroom staan om vanaf dag één thuis aan het werk te kunnen gaan met lesmateriaal dat is klaargezet in Google Classroom en het klasseplan. Na die twee dagen start indien nodig het online lesgeven. En dat geldt niet alleen voor mijn groep, maar het is een schoolbrede afspraak.”
Net als haar collega’s op andere scholen geeft Rachel aan dat zij en haar collega’s in het voorjaar van 2020 bijna al het afstandsonderwijs van nul moesten opbouwen. “We bezochten eindeloos veel webinars en pasten die net verworven kennis direct toe in groep drie tot en met acht. Enorme onwennigheid: jezelf filmen, je eigen stem horen. Wat enorm stimuleerde, was dat de kinderen heel snel overschakelden.”
“Stel dat ik corona krijg en de kinderen moeten thuis blijven”
Het gevoel van altijd in de startblokken staan is de ene kant van de medaille. De andere kant heeft te maken met de impact van de corona crisis op langere termijn voor het lesgeven. “Op dat punt zijn we op de Comeniusschool bezig een fikse omslag te maken. Dat doen we omdat we zien dat het leidt tot beter onderwijs. Het is doodzonde die verworvenheden nu weer in de kast te stoppen met als argument ‘omdat we nu weer op school les geven doen we er niets meer mee’. Concreet: “Ik zet bijvoorbeeld filmpjes over zinsontleding en over woordsoorten in Google Classroom. Die kunnen kinderen op elk moment bekijken. Het is natuurlijk wel zo dat de keuze uit het grote aanbod bij mij ligt. Dat betekent ook dat die filmpjes een aanvulling zijn op wat ik aan instructie geef in de klas. Het is nooit vervangend. Ze nemen mijn rol niet over. De leerkracht is het startpunt en de ´stuurder´. De computer is de uitvoerder.” Voor de keuze welke programma’s voldoen gaat Rachel onder meer te rade bij Junior Einstein of bij LessonUp. Zij is kritisch op de huidige lesmethodes die op het punt van het digitaal aanbieden van aanvullende instructie nog tekort schieten.
Permanente zoektocht
Zij wijst op de noodzaak van een goede balans tussen ‘scherm’ en ‘papier’. “Op school doen we het rekenen 100% digitaal, maar is taal op papier. We zoeken dat evenwicht. Alleen maar op de computer werken is in onze ogen te eenzijdig en leidt ook te veel af. Maar ook hier: We zijn nog zoekende.”
Een basisvoorwaarde is dan wel dat alle kinderen beschikken over een Chromebook. “Juist ook omdat delen van de aanvullende instructie online staan en de kinderen ook geïndividualiseerd verder kunnen werken via Squla of Gynzy. Het kan niet zo zijn dat leerlingen voortdurend moeten wachten tot een ander klaar is voordat een Chromebook beschikbaar komt.“
Kansen
De opgedane ervaring van online lesgeven in het voorjaar biedt ook andere kansen: hoe les te geven aan leerlingen die vanwege corona of quarantaine niet naar school gaan. Rachel: “Als een kind om wat voor reden thuis moet blijven dan haalt de ouder een pakketje schoolspullen op en kan de leerling online de lesinstructie volgen. Dan staat de camera aan in de klas. En door de dag heen blijft die leerling in contact met mij en met de medeleerlingen. Dit is dus wezenlijk anders dan vóór corona. En ook anders dan tijdens de lockdown. Toen was er alleen een paar uur instructie in de ochtend. Nu is er de hele dag door een programma waar de thuisblijver online mee aan de slag kan. Of via deelname aan de instructie in de klas of via eigen werk.”
Zo werken is naar de mening van Rachel zeker verrijkend. “Het is wel een kwestie van vallen, opstaan en weer doorgaan. En het beschikken over al die ‘tools’ is zeker niet voldoende. Er is nog een basisvoorwaarde waar we als onderwijs aan moeten voldoen om hybride onderwijs te doen slagen: “We moeten de deuren voor elkaar open zetten, ook al is dat niet per sé ‘des onderwijslands’. Maar ik merk hoeveel ik de afgelopen tijd heb geleerd van collega’s. Naar mijn idee is hier een grotere omslag nodig dan puur op het gebied van de digitale techniek.”
De veranderingen die corona te weeg bracht zijn nog lang niet voltooid. “Want dat is het mooie: met ontwikkelen ben je nooit klaar. De kunst is nu om al die verworvenheden in de dagelijkse praktijk te integreren en uit te bouwen.”